«Να σε ρωτήσω λοιπόν. Τι σημαίνει για εσένα “Να εκπληρώσεις το δυναμικό σου;”» ρώτησε με περιέργεια ο Σούφις.
«Τι εννοείς;» ξαφνιάστηκε η Δήμητρα. Δεν είχε σκεφτεί άλλη φορά τι σημασία αυτής της έκφρασης. «Ό,τι σημαίνει για όλους» είπε τελικά αποφεύγοντας να απαντήσει.
«Εντάξει» χαμογέλασε ο Σούφις. «Μάλλον δεν το έχεις σκεφτεί σε βάθος ποτέ. Δεν πειράζει. Όπως είπαμε την προηγούμενη φορά εκφράσεις που απευθύνονται στο συναίσθημά μας και μας κάνουν να νιώθουμε καλά, έχουμε την τάση να μην τις αναλύουμε για να τις κατανοήσουμε πληρέστερα. Ο διάβολος είναι στις λεπτομέρειες όμως…»
«Ουφ, εντάξει. Να εκπληρώσω το δυναμικό μου σημαίνει να γίνω η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου. Αυτή που Μπορώ να είμαι» είπε η Δήμητρα ανακυκλώνοντας τα μηνύματα που ακούγονται από τους “γκουρού” εκεί έξω που πουλούν ελπίδα και αυτοπραγμάτωση.
«Και ποια είναι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου; Πότε θα ξέρεις ότι είσαι αυτή που Μπορείς να είσαι, άρα έχεις εκπληρώσει το δυναμικό σου;» επέμεινε ο Σούφις σε μια μορφή Σωκρατικών ερωτήσεων προσπαθώντας να βοηθήσει τη Δήμητρα να δει την παγίδα πίσω από αυτές τις πεποιθήσεις. «Μου λες, δηλαδή, ότι υπάρχει μια εκδοχή του εαυτού σου που είναι η καλύτερη και η οποία δε θα σηκώνει βελτίωση; Μου λες ότι κάποια στιγμή θα είσαι αυτή που Μπορείς να είσαι και δε θα Μπορείς να γίνεις και κάτι παραπάνω;» ρώτησε διευκρινιστικά ο Σούφις. «Το καταλαβαίνω» είπε ήρεμα ο Σούφις. «Συχνά δε μας είναι ευχάριστο να ανατρέπουμε χιλιοειπωμένες ιδέες που έχουν ριζώσει μέσα μας. Μας ξεβολεύει και αυτό δεν αρέσει σχεδόν σε κανέναν. Καταλαβαίνεις, λοιπόν, πως, όποια και αν γίνεις, πάντα θα Μπορείς να κάνεις και κάτι παραπάνω; Πως πάντα θα υπάρχει περιθώριο να βελτιωθείς; Είναι σαν να σου λένε να μετρήσεις μέχρι τον μεγαλύτερο αριθμό που Μπορείς. Δε γίνεται. Πάντα Μπορείς να μετρήσεις και ένα νούμερο παραπάνω από αυτόν τον αριθμό. Ποτέ δε θα νιώσεις ότι τα κατάφερες αφού όντως, ποτέ δεν μπορείς να τα καταφέρεις εξαιτίας του τρόπου που τίθεται το ζήτημα. Είναι άλλη μια έννοια που σε κάνει να νιώθεις πως Χάνεις όπως το Αξίζω».
«Ναι, αλλά αν τώρα κάνω κάτι που δε μου αρέσει και μέσα μου υπάρχει μια ζωγράφος, τότε δεν αδικώ τον εαυτό μου αν μένω στη δουλειά μου; Για να εκπληρώσω το δυναμικό μου δε θα πρέπει να γίνω ζωγράφος;» αντέτεινε η Δήμητρα που είχε επανέλθει δυναμικά.
«Πολύ ωραία ερώτηση. Αν γίνεις ζωγράφος πότε θα νιώσεις ότι έχεις εκπληρώσει το δυναμικό σου; Όταν ζωγραφίζεις σπίτι σου; Όταν πουλήσεις έναν πίνακα; Όταν ανοίξεις δικό σου ατελιέ; Όταν κάνεις μια έκθεση; Όταν πάρουν έναν πίνακά σου σε ένα μουσείο; Σε ποιο σημείο, στις πόσες εκθέσεις / πωλήσεις / πίνακες, θα νιώσεις ότι εκπλήρωσες το δυναμικό σου και έγινες αυτή που Μπορείς να είσαι, οπότε δεν Μπορείς παραπάνω;» επέμεινε ξανά ο Σούφις.
«Δεν ξέρω» παραιτήθηκε η Δήμητρα. «Μα, τι σε έπιασε τώρα; Αφού όλοι μιλάνε για την πυραμίδα των αναγκών του Maslow, στην κορυφή της οποίας είναι η αυτοπραγμάτωση. Να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας. Υποτίθεται ότι αυτός είναι ο σκοπός στη ζωή μας. Το είπε και ο Carl Jung “Κάθε ανθρώπινη ζωή εμπεριέχει ένα δυναμικό. Αν αυτό το δυναμικό δεν εκπληρωθεί, αυτή η ζωή χαραμίστηκε”. Αυτό δε σου φτάνει;»
«Δήμητρα, αν επιλέξεις να πιστεύεις άκριτα ό,τι κάποιος λέει, όποιος και αν είναι αυτός, το σέβομαι. Να γνωρίζεις όμως ότι το κάνεις. Εγώ είμαι εδώ για να σου δείξω και έναν άλλο τρόπο να σκέφτεσαι και ας τυχαίνει να αμφισβητεί αυτά που είπε ο Maslow και ο Jung».
«Κι εσύ ποιος ΕΙΣΑΙ που αμφισβητείς τον Maslow και τον Jung;» επιτέθηκε η Δήμητρα. «Ή τον Winnicott στην πρώτη μας συνάντηση».
«Άραγε, τι συμβαίνει τώρα;» είπε ήρεμα ο Σούφις. «Πήγαμε κατευθείαν στο Fixed Mindset. Έχουμε τρεις ανθρώπους που αξιολογούνται πολύ υψηλά στην ανθρωπότητα και εγώ που δε με γνωρίζεις καλά, λέω κάτι αντίθετο, οπότε αναρωτιέσαι πώς τολμώ να αμφισβητήσω κάποιον υψηλότερα από εμένα στην ιεραρχία; Επίσης, αν πρόσεξες δεν αμφισβήτησα ποτέ τον Maslow ή τον Jung ή τον Winnicott, καθώς προσωπικά δεν αξιολογώ ανθρώπους, όπως συζητήσαμε, αλλά κάτι που είπαν. Στο Fixed Mindset το ποιος ΕΙΜΑΙ ταυτίζεται με το τι κάνω, όμως με το που αμφισβήτησα κάτι που έκαναν ή είπαν, υπέθεσες ότι αμφισβητώ το ποιοι ΕΙΝΑΙ, το οποίο δε συμβαίνει. Βλέπεις πώς λειτουργούν όσα λέμε στην πράξη;» είπε μαλακά ο Σούφις, χωρίς να έχει προσβληθεί καθόλου.
«Έχεις δίκιο. Αμφισβητείς κάτι που είπαν, όχι τους ανθρώπους τους ίδιους. Είναι τόσο εύκολο να κάνει κάποιος το άλμα». Η Δήμητρα είχε επανέλθει.
«Αυτό που είπαν μπορεί να το αμφισβητήσει ο οποιοσδήποτε, αρκεί να στηρίξει την άποψή του με επιχειρήματα και δεδομένα. Αυτό είναι το καλό με την επιστημονική διαδικασία, Δήμητρα. Ο καθένας μπορεί να υποστηρίξει μια άποψη και μετά η επιστημονική κοινότητα είναι εκεί για να πέσει επάνω του και να του πει ότι κάνει λάθος. Για να εδραιωθεί μια επιστημονική θεωρία, πολλοί άνθρωποι θα πρέπει να την έχουν δει, να έχουν προσπαθήσει να την αμφισβητήσουν και να την διαψεύσουν αλλά να έχουν αποτύχει, οπότε τελικά να επικρατήσει. Το αντίθετο είναι ο δογματισμός όπου υποστηρίζεται μια άποψη μόνο και μόνο επειδή την είπε κάποιος ή ένα Βιβλίο και απλά την πιστεύουμε χωρίς να την διερευνούμε. Όπως είπε ο διάσημος νομπελίστας φυσικός Richard Feynman, “Η θρησκεία και ο δογματισμός είναι νοοτροπία πίστης. Η επιστήμη, νοοτροπία αμφισβήτησης”. Σαφώς και η επιστημονική διαδικασία έχει χίλια προβλήματα, που δε θα αναφέρω τώρα, αλλά σαν φιλοσοφία είναι μια αυτοδιορθωτική διαδικασία που, ό,τι λέγεται από κάποιον, επανεξετάζεται μέχρι να πειστούν αρκετοί άνθρωποι ότι είναι κάτι με το οποίο αξίζει το χρόνο τους να ασχοληθούν. Ό,τι σου λέω λοιπόν, είσαι ευπρόσδεκτη να το αμφισβητήσεις επίσης με λογική και επιχειρήματα. Δε θέλω να με πιστέψεις. Θέλω να πειστείς για ό,τι συζητάμε».
Απόσπασμα από το βιβλίο “Το Αντίδοτο“
