Ιβίσκος

Πηγή: panosfassas.com
Γράφει ο Παναγιώτης Φάσσας
Success Coach & NLP Expert
και συγγραφέας του βιβλίου “Από το Μηδέν Φτάσε όπου δεν Μπορείς”

Χαρά μοιρασμένη, δυο φορές χαρά!

«Κάθε πότε πρέπει να κάνει σεξ ένα ζευγάρι;» «Κάθε πότε πρέπει να βγαίνουν έξω;» «Πόσες φορές να αφήνουν τα παιδιά (αν υπάρχουν) και να πηγαίνουν εκδρομές μόνοι τους;» «Πόσες φορές την εβδομάδα πρέπει να βρίσκονται; (αν είναι στην αρχή);» «Πόσες φορές να κοιμούνται μαζί;» «Σε πόσο χρόνο πρέπει να συγκατοικήσουν;»

Ακούω πολύ συχνά ερωτήσεις σαν αυτές. Προέρχονται από ανθρώπους που θέλουν να δουν αν τα πηγαίνουν καλά με τη σχέση τους. Κάνουν άραγε αυτά που «πρέπει»; Είναι «καλοί» στο σχετίζεσθαι;

Ακριβώς στο ίδιο πνεύμα είναι και όσοι επικρίνουν άλλους για το πώς φέρονται σε μια σχέση. Θα πουν: «Δεν είναι φυσιολογικό να βγαίνουμε μόνο μια φορά στις δεκαπέντε μέρες». «Τα καλά ζευγάρια κάνουν σεξ τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα». «Το νορμάλ είναι να στέλνουμε ‘Καλημέρα’ και ‘Καληνύχτα’ γιατί αλλιώς σημαίνει πως δε νοιαζόμαστε ο ένας για τον άλλον. Έτσι κάνουν στις καλές σχέσεις».

Η Απάντηση

Πώς πρέπει λοιπόν να φερόμαστε σε μια καλή σχέση; Υπάρχουν ξεκάθαροι πρακτικοί κανόνες;

Η απάντηση είναι…ΟΧΙ

Δεν υπάρχεις ΚΑΝΕΝΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ για το πώς πρέπει να φερόμαστε σε μια σχέση.

Δεν υπάρχει συνταγή. Δεν υπάρχει το «φυσιολογικό» απέναντι στο οποίο θα κριθούμε (πχ  θα βγαίνουμε δυο φορές την εβδομάδα) και θα αποφασιστεί αν είμαστε «σωστοί» ή «λάθος» μετά από τη σύγκριση.

Δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες χρήσης. Δεν υπάρχει manual.

Και γι αυτό το λόγο οι σχέσεις είναι τόσο δύσκολες. Γιατί ο καθένας κουβαλάει τα δικά του «φυσιολογικά» από τα δικά του βιώματα (ή από ό,τι έχει ακούσει, βιώσει και δει) και θεωρεί πως έτσι «πρέπει» να είναι τα πράγματα για όλους. Όταν όμως δυο διαφορετικοί άνθρωποι συναντηθούν, τότε δυο διαφορετικά «φυσιολογικά» αναγκαστικά έρχονται σε επαφή.

Το τι θα γίνει μετά εξαρτάται από τον ένα και μοναδικό κανόνα που ορίζει μια καλή σχέση. Από το ένα και μοναδικό πράγμα που κάνουν τα «καλά ζευγάρια».

Ο ένας κανόνας

Ο μοναδικός κανόνας που ακολουθούν δυο σύντροφοι σε μια καλή σχέση είναι η καλή επικοινωνία. Συζητάνε και ακούνε ο ένας τον άλλον. Κατανοούν ότι κανείς από τους δυο τους δεν είναι ο κάτοχος της μοναδικής αλήθειας και κάνουν χώρο για την αλήθεια του άλλου.

Όπως έχω ξαναγράψει τα συναισθήματά μας δεν είναι η αλήθεια. Είναι η αλήθεια μας. Είναι υποκειμενικά. Αντίστοιχα σε μια σχέση δεν υπάρχει το «φυσιολογικό», το «νορμάλ», το «σωστό». Υπάρχει το φυσιολογικό για εμάς, το νορμάλ για εμάς, το σωστό για εμάς.

Όσο λιγότερο απόλυτοι είμαστε, τόσο περισσότερο σχετιζόμαστε. Διότι τόσο περισσότερο χώρο κάνουμε και για την αλήθεια του άλλου. Συζητάμε, διαπραγματευόμαστε, μοιραζόμαστε, ανοιγόμαστε, σχετιζόμαστε.

Όσο περισσότερο απόλυτοι είμαστε, τόσο πιο μόνοι μας είμαστε.

Τα μοντέλα

Σε μια σχέση δεν ισχύει ούτε το δικό σου, ούτε το δικό μου. Ισχύει το δικό μας. Όποιο συμφωνήσουμε εγώ και εσύ ότι θα είναι το δικό μας.

Δεν υπάρχει το αντικειμενικά «σωστό» μοντέλο σχέσης. Υπάρχουν δυο υποκειμενικά μοντέλα που έρχονται σε επαφή και προσπαθούν να κάνουνε χωριό.

Δυο υποκειμενικοί κόσμοι συναντώνται και το ζητούμενο είναι να δημιουργήσουν έναν νέο υποκειμενικό κόσμο. Το κόσμο της σχέσης μας.

Έχω ακούσει για σχέσεις όπου είναι παντρεμένοι και μένουν σε διαφορετικά σπίτια. Αρκετοί δε θα το επέλεγαν, αλλά για εκείνους δουλεύει και είναι ευχαριστημένοι. Μια χαρά.

Ξέρω ζευγάρια που τους αρέσει να κάνουνε τα πάντα μαζί. Κάποιους μπορεί να τους πνίγει η ιδέα, αλλά για εκείνους δουλεύει. Μια χαρά.

Ξέρω ζευγάρια που τους αρέσει να πηγαίνουν και ξεχωριστά διακοπές καμιά φορά. Σε κάποιους μπορεί να τους ακούγεται περίεργο, αλλά για εκείνους δουλεύει. Μια χαρά.

Έχω ακούσει από πρώτο χέρι για ετεροφυλοφιλική σχέση όπου ο και ο άντρας και η γυναίκα βρίσκουν άλλα άτομα για να κάνει σεξ ο άλλος. Δεν είναι το συνηθισμένο, αλλά για εκείνους δουλεύει. Μια χαρά.

Ξέρω ένα ζευγάρι στη Σουηδία, Σουηδέζα με κάποιον από Μεσογειακή χώρα, που του είπε: «Ξέρω ότι σου αρέσει να βγαίνεις και εγώ δε θέλω. Είναι οκ για μένα να βγαίνεις, να φλερτάρεις και να φιλήσεις κάποια. Αν όμως κάνεις σεξ τότε θα πρέπει να ξανασυζητήσουμε τι επιτρέπεται στη σχέση μας». Είναι κάτι που δεν μας είναι οικείο, και για εκείνους δουλεύει. Μια χαρά. Εντελώς Σουηδία…

Νο1 η επικοινωνία

Σε μια σχέση δεν ισχύει ούτε το δικό σου, ούτε το δικό μου. Ισχύει το δικό μας. Όποιο συμφωνήσουμε εγώ και εσύ ότι θα είναι το ΔΙΚΟ ΜΑΣ.

Το σημαντικότερο πράγμα σε μια σχέση είναι η επικοινωνία. Όχι η αγάπη. Σχέσεις με καλή επικοινωνία και χωρίς πολλή αγάπη μπορούν να επιβιώσουν και να γίνουν και πολύ καλές σχέσεις. Όμως έχω δει πολλές σχέσεις με πολλή αγάπη αλλά χωρίς επικοινωνία και αμοιβαία κατανόηση που δεν είχαν καμία τύχη να επιβιώσουν.

Σε αυτές τις περιπτώσεις οι δυο σύντροφοι μπορεί να αγαπάνε ο ένας τον άλλον, αλλά ταυτόχρονα έχουν κάποια μεγάλη δυσκολία που τους εμποδίζει. Είναι πολύ πιθανό να φτάσουν ακόμα και να χωρίσουνε αλλά η αγάπη τους μπορεί να τους κάνει να πουν το γνωστό: «Να το προσπαθήσουμε άλλη μια φορά».

Το κλειδί όμως βρίσκεται πάντα στην επικοινωνία.

Τις αρχές της αποτελεσματικής συναισθηματικές επικοινωνίας περιγράφω με ακρίβεια στο Κεφάλαιο 16 του νέου μου βιβλίου “Το Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής“.

Γιατί αποτυγχάνουν οι προσπάθειες;

Οι «προσπάθειες» αυτές αποτυγχάνουν διότι γενικώς οι άνθρωποι δυστυχώς δεν ξέρουν να προσπαθούν. Συνήθως το να το προσπαθήσουν στο μυαλό τους σημαίνει να δώσουν λίγο παραπάνω χρόνο στη σχέση. Αναγκαστικά, τα ίδια δυναμικά τα οποία έφεραν το ζευγάρι στη δύσκολη θέση θα προκύψουν ξανά και φυσικά θα επακολουθήσει το ίδιο σενάριο. Το έχω δει να συμβαίνει πάρα πολλές φορές και το έχω ζήσει και εγώ. Προσπάθεια δεν είναι δίνω χρόνο.

Προσπάθεια είναι συζητάω και κατανοώ τι δεν πήγε καλά και αποφασίζουμε ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ τι να κάνουμε ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ώστε να μην γίνουνε ξανά τα ίδια. Κυρίως όμως, προσπάθεια είναι κάνω δουλειά με τον εαυτό μου για να δω πώς συνέβαλα στο ότι η σχέση δεν πήγε καλά την πρώτη φορά.

Θέλει αρκετή αυτογνωσία ώστε να κατανοήσει ο καθένας με ποιον τρόπο συμβάλει ο ίδιος στο να μην πηγαίνει καλά η σχέση. Και εκεί είναι η προσπάθεια που καλείται ο κάθε σύντροφος να καταβάλει. Να προσπαθήσει να αλλάξει τον εαυτό του. Όχι τον άλλον. Θα ακούσει τι του λέει ο σύντροφός του και θα το λάβει υπ όψιν του, και θα στρέψει τον φακό στον εαυτό του. Όχι στον άλλον.

Και αυτό θα το κάνουν ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ.

Στο επίκεντρο η σχέση

Σχέση είναι η επικοινωνία. Όχι η αγάπη. Μπορούμε να αγαπάμε μόνοι μας κάποιον και αυτός να μην το γνωρίζει. Δεν είναι αυτό σχέση. Σχέση είναι η συνδιαλλαγή που έχουμε με τον άλλον. Η επικοινωνία καθώς δημιουργούμε έναν κοινό κόσμο.

Σκοπός δεν είναι να επιβάλουμε τον δικό μας κόσμο, ούτε να υποταχθούμε στον κόσμο του άλλου. Σε κανένα από τα δυο αυτά σενάρια δε σχετιζόμαστε. Όταν επιβάλω το δικό μου «σωστό» τότε σε αγνοώ, ενώ όταν υποτάσσομαι στο δικό σου «σωστό» τότε με αγνοώ. Και στις δυο περιπτώσεις κάποιος μένει μόνος και δε σχειζόμαστε.

Σχέση είναι το πώς και το πόσο γινόμαστε ομάδα και από κοινού αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις που αναπόφευκτα θα προκύψουν. Με ανοικτό μυαλό και επίγνωση ότι ο καθένας φέρνει τον δικό του υποκειμενικό κόσμο. Κανείς κόσμος δεν είναι σωστός ή λάθος. Είναι απλά διαφορετικοί.

Είναι σαν να λέμε ότι εμένα μου αρέσουν τα σουτζουκάκια με κανέλα και εσένα χωρίς. Δεν έχω εγώ δίκιο και εσύ άδικο. Έχουμε απλά διαφορετικά γούστα. Δεν είναι ο δικός μου τρόπος «σωστός» ή «φυσιολογικός» και ο δικός σου «λάθος» ή «απαράδεκτος». Αν όμως θέλουμε να μαγειρέψουμε και να φάμε και οι δυο, θα χρειαστεί να συζητήσουμε πώς θα τα κάνουμε. Ίσως βάλουμε, λίγη κανέλα, ίσως καθόλου αλλά θα βάλουμε μπαχάρι ή κύμινο. Δεν έχει σημασία όπως έγραψα ξανά τι θα κάνουμε.

Σχέση είναι το κλίμα μέσα στο οποίο συζητάμε. Όχι το τι κάνουμε στο τέλος.

Συμπέρασμα

Μην ψάχνεις για το αν κάνεις τα πράγματα «σωστά» ή «λάθος» σε μια σχέση. Μόνο εσύ ξέρεις αν η σχέση σου κάνει καλό. Αν την απολαμβάνεις. Δεν υπάρχει «σωστή» και «λάθος» γεύση στα σουτζουκάκια. Μόνο η γεύση που σου αρέσει.

Σχέση είναι η επικοινωνία και το κλίμα μέσα στο οποίο συζητάμε τις διαφορετικές προτιμήσεις, συνήθειές και τα βιώματά μας .

Αν θέλεις μια όμορφη σχέση, τότε το μόνο που χρειάζεται να κάνεις είναι να φροντίσεις αυτό το κλίμα.

Το κλίμα είναι η σχέση.

Γράφει ο Δημήτρης Φλαμούρης
Ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου
“Το Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής”

Είναι δυνατόν θα αναρωτηθείς από πορτοκάλια να φτιάξω λεμονάδα; Πάμε να δούμε!

Θα μιλήσουμε για το σενάριο που ακολουθούμε υποσυνείδητα οι περισσότεροι από την αρχή της ενηλικίωσής μας. Και δεν εννοούμε το σενάριο μιας ταινίας καθώς, για να ξεφύγεις από αυτό, μπορείς απλά να επιλέξεις μια άλλη ταινία. Παρόλο που σε αυτή την ταινία –της ζωής μας- είμαστε εμείς οι πρωταγωνιστές φαίνεται πως αρκετές φορές δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από το σενάριο που έγραψαν για εμάς η οικογένειά μας, η στενόμυαλη παιδεία ή η κοινωνία.

Θα μου πεις ο ρόλος ενός ηθοποιού είναι να είναι πρωταγωνιστής και να ακολουθεί το σενάριο που του έχουν δώσει. Μιας και μιλάμε όμως κυριολεκτικά για τη ζωή μας, καλό είναι να πάρουμε εμείς τα ηνία και να γράψουμε μόνοι μας το παρόν και το μέλλον μας.

Συχνά πιστεύουμε ότι αρκετές αποφάσεις και πράξεις μας είναι δικά μας δημιουργήματα και δεν συνειδητοποιούμε ότι απλώς είμαστε θεατές σε μια κακοστημένη παράσταση. Αυτό δεν συμβαίνει σε όλους και για τα πάντα, αλλά καλώς ή κακώς ο περίγυρός σου διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό τις συνήθειες, τις αντιδράσεις και τον τρόπο αντιμετώπισης που έχεις υιοθετήσει. Όπως είχε πει και ο Βασίλης «Στο ίδιο έργο θεατές». Βέβαια δεν υπάρχουν θεατές στην προκειμένη. Ο θεατής είναι ένας και είσαι εσύ, που βλέπεις το ίδιο έργο, ξανά και ξανά.

Οπότε το πρώτο στάδιο είναι να κατανοήσεις είτε μόνος σου είτε με την βοήθεια ενός ψυχολόγου ποιες από τις συμπεριφορές σου δεν είναι δικές σου. Ένας που έχει κάνει μια στοιχειώδη έρευνα με τον εαυτό του θα πει «Σιγά το δύσκολο, αυτό το γνωρίζω ήδη». Χωρίς να θέλω να στενοχωρήσω κανένα, αυτή είναι μόνο η αρχή, για να καταφέρεις να γράψεις το δικό σου σενάριο.

Το δεύτερο είναι να ξεχωρίσεις ποιες από αυτές τις συμπεριφορές θες να κρατήσεις για εσένα καθώς έχεις δει ότι δουλεύουν σωστά και ποιες να αντικαταστήσεις με άλλες. Είπαμε, δεν μας τα έμαθαν και όλα λάθος…

Σου έχει τύχει να κάνεις κάτι και ενώ θεωρείς λογική τη στάση σου, μετά να σκέφτεσαι αν πραγματικά έκανες καλά; Ενώ έχεις κάνει κάτι που θα έπρεπε να σε χαροποιήσει μέσα σου να νιώθεις θλίψη; Ενώ η ζωή σου στα μάτια κάποιου άλλου φαίνεται να πηγαίνει υπέροχα, εσύ να θες να τα παρατήσεις όλα και να γίνεις χορεύτρια;

Ε, αυτές είναι οι περιπτώσεις που πρέπει να πάρεις το μολύβι και να αρχίσεις να γράφεις από την αρχή το σενάριό σου.

Όταν έχεις καταλάβει ότι κάτι δεν δουλεύει για εσένα, ξεκίνα την προσπάθεια να το αλλάξεις. Ναι, στην αρχή θα είναι δύσκολο, θα φαντάζει άγνωστο και λογικό αφού θα είναι. Πρέπει να βγεις από το comfort zone σου για να το πετύχεις. Για παράδειγμα γνωρίζεις ότι έλκεσαι από άνδρες οι οποίοι είναι δυναμικοί –ίσως γιατί έτσι να ήταν ο πατέρας σου- αλλά πάντα στην πορεία της σχέσης είναι κάτι που σε κουράζει και είναι ίσως ο ίδιος λόγος που δεν έχεις καταφέρει να κάνεις μια ουσιαστική σχέση ακόμα. Δεν δουλεύει για εσένα αυτό, είναι εμφανές. Όσο λοιπόν και αν αρχικά σε ελκύει ένας τέτοιος άνδρας σκέψου αν πραγματικά είχε ποτέ αποτέλεσμα. Γιατί να έχει τώρα; Πρέπει να βρεις κάποιον που να ταιριάζει στα δικές σου ανάγκες, όχι στης Μητέρας σου. Όταν η ζωή σου δίνει πορτοκάλια, φτιάξε λεμονάδα!

Προφανώς αυτό δεν βρίσκει εφαρμογή μόνο στις ερωτικές σχέσεις αλλά και στις φιλικές, στις οικογενειακές, στις εργασιακές. Έχεις έναν φίλο που συνεχώς έχει χρόνο μόνο για τα δικά του προβλήματα και όταν βρίσκεσαι εσύ σε αυτή τη θέση συνεχώς σε υπονομεύει. Μίλα του, πες του τι αισθάνεσαι και αν δεις ότι επαναλαμβάνεται, βρες άλλον φίλο. Μα είναι τόσα χρόνια φίλος μου, πού να βρω τώρα νέα παρέα κλπ. κλπ. Δικαιολογίες για να μείνεις σε μια κατάσταση που δεν σου κάνει καλό –παρόλο που άμα το σκεφτείς το αντίθετο θα έπρεπε να γίνεται- υπάρχουν πολλές. Και επειδή γι’ αυτό ευθύνεται μόνο το σενάριό σου, βγες από τα νερά σου και κάνε ένα βήμα στο «άγνωστο», που ξέρεις σίγουρα ότι μόνο καλό θα σου κάνει.

Βρίσκεσαι σε ένα εργασιακό περιβάλλον που θυμίζει Βαγδάτη. Το αφεντικό φωνάζει από το πρωί έως το βράδυ. Γυρνάς σπίτι σου και κλαις. Και όμως δεν φεύγεις από αυτή τη δουλειά. Γιατί; Ίσως να έχεις υπάρξει σε βίαιο περιβάλλον είτε στο σπίτι, είτε στο σχολείο ή ίσως να πληρώνει καλά αυτή η δουλειά και να έχεις μάθει ότι στον βωμό του χρήματος θυσιάζεις τα πάντα. Εγώ θα σου πω πως την ψυχική σου υγεία δεν πρέπει να τη θυσιάζεις για κανέναν και για τίποτα. Δεν γίνεται να πιστεύεις ότι εφόσον έχεις τα προσόντα για μια τέτοια θέση εργασίας, δεν υπάρχει αλλού κάποιο εργασιακό περιβάλλον που να είναι ανθρώπινο. Πήγαινε στο γραφείο, παραιτήσου και αν θες μπορείς μιλήσεις και για λίγη ώρα Γαλλικά.

Τα παραδείγματα μπορεί να είναι ατελείωτα. Το Concept όμως είναι ίδιο. Όταν κάτι δεν σε κάνει να νιώθεις ο εαυτός σου, ψάξε το, κάνε μια εσωτερική ενδοσκόπηση. Ίσως να μην είναι δικό σου. Προφανώς δεν γίνεται να περνάμε μόνιμα καλά και να πετάμε στα σύννεφα, αναποδιές συμβαίνουν και θα συμβαίνουν σε όλους μας. Όταν όμως έχεις τη δυνατότητα να αλλάξεις μια κατάσταση που σε φθείρει και δεν το κάνεις, εκεί υπάρχει το πρόβλημα.

Όσο δύσκολο κι αν φαίνεται, όσο άγνωστο και να είναι, όσο τρελό και αν φαντάζει, κάνε το πρώτο βήμα. Φύγε από κάτι που σίγουρα δεν σου κάνει καλό και ψάξε κάτι νέο. Και αν βρεθώ σε κάτι χειρότερο; Θα κάνεις δύο βήματα μετά, τρία, τέσσερα μέχρι να βρεις κάτι που θα σε κάνει να χαμογελάς. Μην συμβιβαστείς. Κάνε εσύ τη ζωή σου πιο όμορφη, γράψε το δικό σου έργο και γίνε ο επιτέλους πρωταγωνιστής!

Bullying. Μια λέξη που φέρει βαριά σημασία. Μια λέξη που όταν την ακούμε σχηματίζονται πολλές εικόνες βίας στο μυαλό μας. Ξυλοδαρμοί, άγαρμποι αστεϊσμοί, περιθωριοποίηση, στιγματισμός, ακόμα και αυτοκτονίες…Και όσο περνάει ο καιρός παίρνει κι άλλες μορφές. Η πιο σύγχρονη είναι αυτή του διαδικτυακού εκφοβισμού. Υβριστικά μηνύματα, εξευτελιστικές δημοσιεύσεις, εκβιασμοί για έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.ά.

Τι είναι λοιπόν το bullying;

Όταν κάτι που κάνει κάποιος σε πονά με οποιονδήποτε τρόπο, αυτό δεν είναι αστείο, ακόμα κι αν έτσι το παρουσιάζουν. Οι φίλοι μας δεν μας πονούν με κανέναν τρόπο. Αν τους ζητήσεις να σταματήσουν και δεν το κάνουν, τότε δεν είναι φίλοι σου.

Το bullying έχει γίνει ευρέως γνωστό στα ελληνικά ως σχολικός εκφοβισμός, όχι επειδή συμβαίνει μόνο στον χώρο του σχολείου, αλλά κυρίως γιατί αυτός ο όρος αντιστοιχεί στις συγκεκριμένες ηλικίες και για να διαχωρίζεται από άλλες περιπτώσεις εκφοβισμού που συναντάμε σε όλο το φάσμα των σχέσεών μας, στο σχολείο, στην εργασία, στις κοινωνικές συναναστροφές μας.

Ό,τι αποτελεί βία δεν είναι απαραίτητα και bullying. Ουσιαστικά για να χαρακτηριστεί μια συμπεριφορά bullying θα πρέπει να είναι επαναλαμβανόμενη, με τα ίδια πρόσωπα να εμπλέκονται και το πρόσωπο που δέχεται το bullying, το θύμα, να μην έχει την ίδια δύναμη με τον θύτη, το πρόσωπο που ασκεί τη βία. Τα πρόσωπα που έχουν ρόλο στο φαινόμενο είναι ο θύτης, οι παρατηρητές και το θύμα. Το θύμα είναι κατά κάποιο τρόπο διαφορετικό από τα υπόλοιπα παιδιά, πιο αδύναμο, πιο παχύ, άλλης εθνικότητας και για τον λόγο αυτό στοχοποιείται.

Εκεί που χρειάζεται να εστιάσουμε είναι στο πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο, κάτι το οποίο περιγράφεται με σαφήνεια στο βιβλίο μου «Λέμε ΟΧΙ στο Bullying» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ιβίσκος.

Το βασικό είναι το κάθε παιδί να έχει συναίσθηση της αξίας και της μοναδικότητάς του, των δυνατοτήτων του και να πιστεύει στον εαυτό του. Όταν αυτά συμβαίνουν, τότε δεν αφήνει περιθώριο σε κανέναν να το πληγώσει. Θα ζητήσει βοήθεια εάν αντιμετωπίσει περιστατικό βίας εις βάρος του, θα μιλήσει γι’ αυτό, θα αντιδράσει με κάθε δυνατό τρόπο μέχρι να εξαλειφθεί το φαινόμενο. Σίγουρα, απαιτείται το παιδί να νιώθει άνετα και να εμπιστεύεται κάποιους ενήλικες, τους γονείς του, τους δασκάλους ή τους καθηγητές του, κάποιον θεία ή θείο, για να μπορέσουν να το ακούσουν χωρίς να το επικρίνουν και να το βοηθήσουν στο πώς να χειριστεί την κατάσταση.  Και κανείς δεν πρέπει να δείξει διάθεση να αγνοήσει ή «κουκουλώσει» τα γεγονότα.

Το φαινόμενο υπάρχει και μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με επικοινωνία και συνεργασία του θύματος, της οικογένειάς του, της οικογένειας ή του περιβάλλοντος του θύτη και των παρατηρητών. Ο θύτης είναι κι αυτός ένα παιδί που έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και με τον εκφοβισμό νιώθει ότι κερδίζει πόντους στον περίγυρό του. Πιθανόν, επίσης, να ζει σε περιβάλλον που κυριαρχεί η βία. Οι παρατηρητές, τα παιδιά που απλώς παρακολουθούν ή και γελούν όταν είναι παρόντα σε περιστατικά βίας, ακόμα κι αν δεν είναι σύμφωνα με όσα γίνονται, δεν αντιδρούν, δεν ορθώνουν το ανάστημά τους, από φόβο μήπως βρεθούν στη θέση του θύματος ή επειδή θαυμάζουν τον θύτη. Πόσο λίγο εμπιστεύονται τις ικανότητές τους κι αυτά!

Μόνο εάν όλοι είναι ενημερωμένοι και πληροφορημένοι για το φαινόμενο και υπάρχει θέληση από όλες τις πλευρές να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο, μπορεί να εξαλειφθεί. Να είναι οι ενήλικες ανοικτοί να ασχοληθούν με τέτοια φαινόμενα, να μην θελήσουν να «κουκουλώσουν» όσα συμβαίνουν, γιατί π.χ. μπορεί να δυσφημιστεί το σχολείο τους, οι γονείς του θύματος να μην αμφισβητήσουν το παιδί τους αν τους μιλήσει, οι γονείς του θύτη να μην είναι αρνητικοί να δεχτούν ότι το παιδί τους μπορεί να είναι τόσο σκληρό ώστε να έχει βίαιη συμπεριφορά, να συνειδητοποιήσουν ότι χρειάζεται βοήθεια για να διώξει τους δαίμονες που το ταλαιπωρούν, οι γονείς των παρατηρητών να μάθουν στα παιδιά τους να πατάνε γερά στα πόδια τους και να εκφράζουν τις απόψεις τους.

Εάν όλοι οι προαναφερόμενοι ήταν συνειδητοποιημένοι και κινούνταν προς την ίδια κατεύθυνση τότε δεν θα υπήρχε πρόσφορο έδαφος για τέτοιες συμπεριφορές.

«Οι ενήλικες είναι οι μύστες, οι δάσκαλοι και τα πρότυπα για την αυτοεκτίμηση. Δεν μπορούμε όμως να διδάξουμε αυτό που δεν ξέρουμε… Πολλοί από μας τους γονείς υποφέρουμε από τον περιορισμένο μας αυτοσεβασμό, στον οποίο μας συνήθισαν, καθώς μεγαλώναμε. Ίσως αυτό να μας δυσκολέψει κάπως, όταν θα απαιτήσουμε από τον εαυτό μας να διδάξει κάτι που ποτέ δεν τον δίδαξαν. Το ευτύχημα είναι πως η αυτοεκτίμηση μπορεί να αναμορφωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία…» Από το βιβλίο “Πλάθοντας Ανθρώπους” της Αμερικανίδας Virginia Satir, μιας από τις σημαντικότερες μορφές της οικογενειακής θεραπείας.

Βίκυ Κάουλα, ψυχολόγος
και συγγραφέας του βιβλίου “Λέμε όχι στο Bullying”